Beleidsvoorstellen

In dit onderdeel zijn de nieuwe beleidsvoorstellen beschreven welke van invloed zijn op het financieel perspectief van de gemeente Dantumadiel. Vanuit de ambtelijke organisatie zijn in het kader van de voorbereiding op de Perspectiefnota diverse bestedingsvoorstellen en investeringswensen ingediend. Het college doet de raad in deze Perspectiefnota een voorstel ten aanzien van de honorering van de ingediende voorstellen.  De Perspectiefnota vormt hiermee de eerste aanzet tot de Begroting .

In de tabel hieronder zijn de financiële effecten van de nieuwe beleidsvoorstellen op zowel het Begrotingsresultaat als de Algemene reserve weergegeven. Beleidsvoorstellen met een effect groter dan € 100.000 zijn toegelicht.

Effect begrotingsresultaat

Effect op algemene reserve

Onder het onderdeel Financieel perspectief worden alle effecten uit deze Perspectiefnota samengevat.

Programma 01 - Ynwenner en Bestjoer

Notitie "Ondermijning - Klaar voor de strijd"
In de gemeente Dantumadiel vinden we het belangrijk dat ondermijnende criminaliteit wordt voorkomen en/ of wordt aangepakt. De effecten van dit soort criminaliteit kan grote gevolgen hebben voor onze inwoners en ondernemers. Uit het rapport Ondermijning in Fryslân blijkt dat gemeenten onvoldoende gefaciliteerd zijn om adequaat aan de slag te gaan met dit beleidsthema. Het rapport noemt de volgende aanbevelingen:

1.    Er is dringend behoefte aan meer ambtelijke capaciteit op het werkveld openbare orde en veiligheid (OOV);
2.    Er is behoefte aan meer toezicht op straat, met een centrale rol voor de geüniformeerde toezichthouders aangevuld met andere toezichthouders (zoals brp- en bouwtoezicht);
3.    Vorm een ondermijningscluster of groep onder sturing van de OOV ambtenaar die sturing geeft aan de aanpak van ondermijning;
4.    Krijg grip op opportunistische en onrechtmatige verhuurpraktijken (Wet goed verhuurderschap);
5.    Investeer in het fraudebestendig maken van het Friese zorgsysteem; voer een audit uit om vast te stellen hoe hieraan gestalte wordt gegeven. Het voortouw van deze aanpak ligt bij het sociaal domein, met een rol voor rechtmatigheidstoezichthouders voor WMO-zorg en jeugdhulp;
6.    Organiseer onderwijs en training voor gemeenteambtenaren;
7.    Geef gestalte aan een integrale drugsaanpak in Fryslân met prioriteit voor het terugdringen van hennepteelt en drugshandel. Aan de gemeentekant vraagt dit om inspanningen om het drugsgebruik te verminderen of te voorkomen met bijzondere aandacht voor onderwijsinstellingen, horeca en drugsgebruik onder toeristen. 

De notitie Klaar voor de strijd laat zien waar de knelpunten in Dantumadiel zitten en wat ervoor nodig is om de aanpak van ondermijning uit te voeren. Voor 2026 betekent dit een uitbreiding van formatie voor de teams Toezicht en handhaving, Veiligheid en Uitvoering sociaal domein. Hiervoor is structureel € 301.728,- noodzakelijk. Waarvan het deel voor de structurele de-centralisatieuitkeringen voor boa-taken en toezicht op de Wet goed verhuurderschap, via de 1e Turap zijn verwerkt in de begroting.   

Sporthalbeheer
Het sporthalbeheer is een gemeentelijke taak.  In een eerder stadium is gekozen om deze taak tijdelijk uit te besteden bij BV Sport. Over het sporthalbeheer vanaf 2026 ontvangt de gemeenteraad een startnotitie.

Omdat het de verwachting is dat de kosten hoe dan ook structureel op een hoger niveau zullen blijven is voor de jaren vanaf 2026 nu het bedrag opgenomen wat BV Sport van de gemeente vraagt voor het beheer van de sporthallen.  Afhankelijk van de uitkomsten vanuit de startnotitie en definitieve koers zal bijstelling plaats vinden.

Programma 03 - Soarch en Wolwêzen

Pilotproject Jeugdzorg
Versterken van het gebiedsteam zodat die zelf lichte hulpverlening kan bieden. Het gebruik en daarmee de kosten van Jeugdzorg stijgen jaarlijks. Vanuit de Hervormingsagenda Jeugd wordt ingezet op het versterken van de eigen gebiedsteams om niet alleen in te zetten op zo licht mogelijke vormen van jeugdhulp, maar ook het bieden van hulp door het gebiedsteam zelf. 

De verwachting is dat de benodigde extra inzet in middelen terugverdiend kunnen worden uit een besparing op de uitgaven aan jeugdzorg. De besparing kent een in-groeipad alvorens de volledige kosten van het project worden gedekt door de besparing. Daarmee loopt de gemeente wel een risico, maar de resultaten uit het experiment in 2024 zijn positief.

Programma 05 - Wenjen en Omjouwing

Warmteprogramma Energieloket/volkhuisvestingsfonds (2026-2035)
De gevraagde bijdrage van €100.000 per jaar is noodzakelijk als cofinanciering voor het Volkshuisvestingsfonds. Hiermee verbeteren we de kwaliteit en energieprestatie van 186 particuliere woningen van huishoudens met een laag inkomen. Tegelijkertijd leggen we met deze aanpak de verdere basis voor het gemeentelijk energieloket. Dit loket biedt in de toekomst bredere ondersteuning aan alle inwoners die hun woning willen verduurzamen. Zo realiseren we niet alleen directe hulp aan kwetsbare doelgroepen, maar bouwen we ook aan een structurele voorziening voor de warmtetransitie in Dantumadiel.

Programma 01 - Ynwenner en Bestjoer

Project Klant Contact Centrum (KCC)
Afgelopen periode heeft er een analyse plaatsgevonden binnen het Klant Contact Centrum (KCC). Uit die analyse vloeiden enkele adviezen en verbeteringen binnen het functioneren van het KCC. Echter, dit behoeft nog een verdere verdieping alvorens een implementatie van verbeteringen doorgevoerd kunnen worden. Het te starten project richt zich o.a. op het verbeteren van de structuur binnen het KCC, knelpunten ten aanzien van werven en behouden van medewerkers, procesoptimalisatie en oprichten van een kennisbank.  Door samen met het team en de rest van de organisatie aan de slag te gaan, verwachten wij een efficiëntere, toegankelijkere en klantgerichte organisatie die beter aansluit bij de behoeften van inwoners én medewerkers. 

Programma 03 - Soarch en Wolwêzen

Project duurzame inrichting sociaal domein
Zie toelichting onder Algemene ontwikkelingen, Sociaal Domein.

Programma 91 - Overhead

Uitvoeringsagenda Informatieplan 2025-2028
Zie toelichting onder Algemene ontwikkelingen, ICT.

Traineeprogramma
Het traineeprogramma is een gerichte investering in de toekomst van onze organisatie. Door jonge talenten aan te trekken en op te leiden voor functies waar de personeelstekorten het grootst zijn, versterken we direct de kwetsbare onderdelen van onze organisatie. Tegelijk zorgen we voor kennisbehoud: trainees werken samen met ervaren collega’s en nemen hun kennis en ervaring mee naar de volgende generatie medewerkers. Dit voorkomt dat belangrijke expertise verloren gaat. Bovendien biedt het programma een structureel en betaalbaar alternatief voor dure externe inhuur. Door te investeren in eigen mensen, bouwen we aan continuïteit en verminderen we onze afhankelijkheid van de krappe arbeidsmarkt. Die krapte is nu al merkbaar. Als we niet snel handelen, riskeren we uitval op cruciale functies, verlies van kwaliteit en oplopende kosten. 

ANNO III en Regiodeal
Bij de doorstart van ANNO III vorig jaar is  afgesproken minimaal 2 fte inzet per deelnemende gemeente te leveren. Na het toekennen van de Regiodeal is dit alleen maar meer urgent geworden. Een deel van de inzet kan via reguliere inzet vanuit de organisatie worden geleverd, maar voor Intern Coördinator (0,5 fte) en Opgavetrekker Wonen (0,5 fte) is geen budget. In 2025 kan dit nog gefinancierd worden uit enkel kleinere budgetjes, maar vanaf 2026 is er geen budget meer voor.