Inleiding

Uitgangspunt voor het opstellen van de Begroting 2026 is de Perspectiefnota 2026-2029. Na vaststelling van de Perspectiefnota op 7 juli 2025 zijn er nog een aantal mutaties geweest welke van invloed zijn op het begrotingssaldo. 

De provincie heeft als toezichthouder een wettelijke plicht om gemeentelijke begrotingen te toetsen op structureel en reëel evenwicht. De toetst vindt in eerste instantie plaats op het begrotingsjaar. Indien het begrotingsjaar niet structureel in evenwicht is, moet aangetoond worden dat het structurele evenwicht uiterlijk in de laatste jaarschijf van de meerjarenraming wordt bereikt. Hierbij mag geen sprake zijn van een opschuivend meerjarenperspectief waarbij in de opvolgende begrotingen alleen de laatste jaarschijf sluit. Het is dus belangrijk om het begrotingsjaar structureel in evenwicht te hebben en houden.

Voor het financieel beleid wordt als uitgangspunt genomen dat er ruimte voor nieuw beleid aanwezig is als er een structureel en reëel sluitende begroting is waarbij ook  de eerste jaarschijf sluit. Het andere uitgangspunt is dat de algemene reserve van voldoende niveau is.

Algemene financiële uitgangspunten
De algemene technische uitgangspunten bij het opstellen van de Begroting 2026 zijn: 

• De raming van lasten en baten van bestaand beleid vindt plaats op basis van analyses en niet uitsluitend op basis van inflatie indexering.
• De raming van gemeentelijke bijdragen aan externe instanties vindt plaats op basis van de meest recente begrotingen van deze partijen.
• Voor de meerjarenbegroting wordt geraamd op basis van constante prijzen.
• Structurele lasten worden gedekt door structurele baten en incidentele baten zijn voornamelijk dekkingsmiddel voor incidentele lasten.
• De algemene reserves en de weerstandscapaciteit voldoen aan normen die zijn gebaseerd op een risicoanalyse (op te nemen in de paragraaf risicobeheersing en weerstandsvermogen) en de nota risicomanagement en weerstandsvermogen.
• De financierings- en schuldpositie en het kasstroomsaldo voldoen aan de normen van de Economische Monetaire Unie (EMU) en de Wet HOF.
• Door middel van de in de begroting opgenomen onderhoudsplannen wordt ten alle tijde ruimte gelaten voor onderhoud van kapitaalgoederen volgens de door de raad vastgelegde kwaliteitsniveaus.
• Vrijvallende kapitaallasten van vervangingsinvesteringen met betrekking tot d e bedrijfsvoering blijven beschikbaar voor noodzakelijke vervangingen in de bedrijfsvoering.

Technische begrotingsparameters
Bij het opstellen van de begroting wordt uitgegaan van de volgende parameters.

Uitgangspunten tariefbeleid
In het hiernavolgende schema zijn de uitgangspunten voor de componenten van het tariefbeleid opgenomen.

Van deze algemene uitgangspunten kan met betrekking tot de OZB-tarieven worden afgeweken op basis van een politieke afweging tussen bezuinigingen op uitgaven voor de burger versus tariefverhogingen voor de burger.

Uitgangspunten beleidsindicatoren
De uniforme set van beleidsindicatoren is voorgeschreven door het BBV. Hierin is aan de gemeenten opgelegd gebruik te maken van een basis set van beleidsindicatoren voor de begroting en de verantwoordingsstukken. Het doel hiervan is om de resultaten van beleidsmatige inspanningen van gemeenten beter inzichtelijk te maken en te kunnen vergelijken met het landelijke gemiddelde. 

De set van beleidsindicatoren is ondergebracht bij het betreffende programma binnen de begroting. Een klein aantal beleidsindicatoren welke betrekking hebben op de eigen organisatie worden door de gemeenten zelf ingevuld. Voor de overige beleidsindicatoren dient gebruikt te worden gemaakt van de website www.waarstaatjegemeente.nl. Ook de definities van de diverse beleidsindicatoren worden op deze website nader toegelicht. Voor wat betreft de actualiteit van de maatstaven kunnen grote verschillen bestaan. Het jaar waarover wordt gerapporteerd staat bij de betreffende indicator vermeld. 

Na de vaststelling van de Perspectiefnota 2026 hebben er nog een aantal begrotingswijzigingen plaatsgevonden welke van invloed zijn op het begrotingsresultaat van de gemeente Dantumadiel. In onderstaande tabel zijn deze mutaties weergegeven. Onder de tabel treft u een toelichting aan bij de betreffende wijzigingen.

De Algemene reserve is onderdeel van het eigen vermogen van een gemeente. Dit eigen vermogen is het saldo van de bezittingen en de schulden op de gemeentelijke balans. De Algemene reserve is de buffer voor het opvangen van risico’s en tegenvallers. Bij de beoordeling van de eenmalige positie hanteert Dantumadiel het uitgangspunt dat de minimale omvang van de Algemene reserve op 1 januari 2026 minimaal de benodigde weerstandcapaciteit moet bevatten. Op basis van de vastgestelde nota risicomanagement en weerstandsvermogen moet de algemene reserve minimaal € 10 miljoen bedragen.  De algemene reserve voldoet dit criterium. 

In onderstaande tabel is het verloop van de Algemene reserve weergegeven. Hierbij is de stand van de Algemene reserve per 1 januari 2025 als uitgangssituatie genomen en is rekening gehouden met de geraamde toevoegingen en onttrekkingen. Zodoende ontstaat er een beeld van de ontwikkeling van de Algemene reserve door de jaren. In de bijlagen is een uitsplitsing gemaakt van de vermeerderingen en verminderingen in de Algemene reserve.

De verwachte stand van de Algemene reserve eind 2029 is afgerond € 2,2 miljoen hoger dan de verwachting in de Perspectiefnota. Het verschil is voornamelijk een gevolg van mutaties in het begrotingsresultaat 2026 en 2027 ten opzichte van de Perspectiefnota.