Financiële kengetallen zijn meetbare indicatoren die inzicht geven in de financiële gezondheid van een organisatie. De kengetallen in deze paragraaf geven enerzijds inzicht in de huidige financiële situatie van de gemeente en richten zich anderzijds op de mogelijkheid om toekomstige financiële stress op te vangen. Ze geven zodoende inzicht in de financiële weerbaar- en wendbaarheid van de gemeente. Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) schrijft de volgende kengetallen voor.
- Netto schuldquote;
- Solvabiliteitsratio;
- Grondexploitatie;
- Structurele exploitatieruimte;
- Belastingcapaciteit.
In Tabel 5 zijn de kengetallen weergegeven. Per kengetal volgt een korte uitleg over wat het kengetal weergeeft en wat de signaalwaarde is.
Tabel 5, Kengetallen BBV
| Kengetal |
Rekening 2024 |
Begroting 2025 |
Begroting 2026 |
Raming 2027 |
Raming 2028 |
Raming 2029 |
| Netto schuldquote |
24% |
67% |
47% |
59% |
67% |
60% |
| Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen |
21% |
64% |
44% |
55% |
63% |
57% |
| Solvabiliteitsratio |
27% |
18% |
26% |
25% |
25% |
28% |
| Grondexploitatie |
2% |
2% |
2% |
2% |
3% |
3% |
| Structurele exploitatieruimte |
4% |
4% |
3% |
5% |
3% |
3% |
| Belastingcapaciteit |
103% |
85% |
87% |
- |
- |
- |
Netto schuldquote / Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen
Bij de Netto schuldquote worden de netto schulden afgezet tegen het totaal saldo van baten. Hoe hoger het percentage des te groter is de druk van schulden (rentelasten) op de exploitatie. Een hoge schuldendruk heeft niet alleen invloed op de exploitatie maar geeft ook minder mogelijkheden om geld te lenen in geval van investeringen of financiële stress. Een lage schuldquote maakt de gemeente financieel weerbaar. Om inzicht te verkrijgen in hoeverre er sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote zowel in- en exclusief doorgeleende gelden weergegeven. De VNG adviseert om de schuldquote binnen de 100% te houden. De signaalwaarde voor de netto schuldquote bedraagt 130%, bij deze signaalwaarde is sprake van een relatief hoge schuldendruk.
De netto schuldquote laat een stijgende trend zien. De stijging komt voornamelijk op het conto van stijgende vaste schulden. De vaste schulden stijgen door de geplande investeringen. De geplande investeringen worden naar verwachting voor een groot deel gefinancierd vanuit vreemd vermogen.
Solvabiliteitsratio
Bij de solvabiliteitsratio wordt het eigen vermogen van de gemeente afgezet tegen het balanstotaal. Feitelijk vertelt deze ratio hoe groot het deel van de bezittingen is dat gefinancierd is met eigen vermogen (positief resultaat vanuit het verleden). De solvabiliteitsratio daalt wanneer er ofwel meer vreemde vermogen (leningen) worden aangetrokken of er sprake is van verliesjaren (afname eigen vermogen). Een hoge solvabiliteitsratio maakt de gemeente financieel weerbaar omdat zij verliesjaren op kan vangen en in staat is om indien nodig investeringen te financieren met vreemd vermogen. De VNG adviseert om de solvabiliteit boven de 20% te houden. De signaalwaarde voor de solvabiliteit bedraagt 0%, bij deze signaalwaarde is sprake van een lage solvabiliteitsratio.
De solvabiliteitsratio van de gemeente Dantumadiel ligt in de begrotingsjaren boven de signaalwaarde. De solvabiliteit van de gemeente Dantumadiel is daarmee voldoende. In de voorliggende begroting stijgt zowel het balanstotaal als ook het eigen vermogen van de gemeente. Het balanstotaal stijgt als gevolg van de geplande investeringen. Het eigen vermogen stijgt als gevolg van de begrote positieve resultaten.
Grondexploitatie
Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (waarde van de grond) is ten opzichte van het totaal saldo van baten. Hoe minder grond een gemeente verkoopt, hoe hoger de grondpositie en hoe hoger de boekwaarde. Een grondexploitatie van 10% of hoger wordt beschouwd als kwetsbaar. Een laag percentage en in sommige jaren negatief, zoals door de jaren heen het geval is, betekent dat de grondposities van de gemeente beperkt zijn.
Het aandeel van de grondexploitaties is licht stijgend. De waarde van de bouwgronden in exploitatie is stijgend maar het totaal saldo van de totale baten is in dezelfde mate gestegen. Per saldo is de verhouding stabiel doch licht stijgend.
Structurele exploitatieruimte
Bij deze ratio wordt het structurele resultaat (resultaat minus incidentele baten en lasten) afgezet tegen het totaal saldo van baten. Een positief structureel resultaat laat zien dat er genoeg baten zijn om de lasten nu en in de toekomst te dekken. Een hoge ratio is een positief signaal voor de toekomstige houdbaarheid. Vanzelfsprekend is de signaalwaarde hier 0%.
De structurele exploitatieruimte is ook komende jaren positief. De structurele begroting dient, conform de gemeentewet, structureel en reëel in evenwicht te zijn. Zoals ook blijkt uit de structurele exploitatieruimte van de Gemeente Dantumadiel is de begroting structureel in evenwicht. Dat wil zeggen dat het structurele begrotingsresultaat in alle jaarschijven een positief saldo vertoont.
Belastingcapaciteit
Bij de berekening van de belastingcapaciteit worden de woonlasten (OZB, Riool- en afvalstoffenheffing) in de gemeente Dantumadiel afgezet tegen het landelijk gemiddelde (Bron: COELO). Hierbij is een lage belastingcapaciteit positief omdat er bij een lage belastingcapaciteit nog ruimte is om belastingen te verhogen en op die manier de inkomsten van de gemeente te verhogen. Deze ruimte maakte de gemeente financieel weerbaar in geval verliesjaren.
De begrote belastingcapaciteit is, ondanks de stijging in de afvalstoffenheffing in 2026 vrijwel ongewijzigd ten opzichte van 2025. Vermoedelijk is landelijk ook sprake van stijgende woonlasten. Landelijk is sprake van stijgende woonlasten als gevolg van stijgingen in de OZB-tarieven. Veel gemeenten vangen hiermee de tekorten op die ontstaan als gevolg van het ravijnjaar. De gemeente Dantumadiel doet dit niet.
.png)