Kengetallen zijn getallen die de verhouding uitdrukken tussen bepaalde onderdelen van de begroting of de balans en kunnen helpen bij de beoordeling van de financiële positie van gemeenten. Om dit te bereiken is de BBV op dit onderdeel aangepast en wordt deze paragraaf uitgebreid met de volgende kengetallen voor:
- Netto schuldquote;
- Solvabiliteitsratio;
- Grondexploitatie;
- Structurele exploitatieruimte;
- Belastingcapaciteit.
Deze kengetallen maken inzichtelijk over hoeveel (financiële) ruimte de gemeente beschikt om structurele en incidentele lasten te kunnen dekken of opvangen. Ze geven zodoende inzicht in de financiële weerbaar- en wendbaarheid van de gemeente.
Netto schuldquote / Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen
Hoe hoger de schuld hoe hoger de netto schuldquote. De netto schuldquote laat de verhouding zien tussen de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen van de gemeente en geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Om inzicht te verkrijgen in hoeverre er sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote zowel in- en exclusief doorgeleende gelden weergegeven.
| |
Rekening 2023 |
Begroting 2024 |
Begroting 2025 |
Begroting 2026 |
Begroting 2027 |
Begroting 2028 |
| Netto schuldquote |
23% |
48% |
67% |
84% |
84% |
79% |
| Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen |
20% |
45% |
64% |
81% |
81% |
77% |
De schuldquote stijgt over de jaren, wat betekent dat we voor het uitvoeren van de begroting extra leningen moeten aan trekken. Dit heeft een directe relatie met de investeringen die op planning staan gedurende deze periode (o.a. MFC Feanwâlden). De VNG adviseert om met de schuldquote binnen de 100% te blijven. De signaalwaarde voor de netto schuldquote bedraagt 130%. Bij deze signaalwaarde is sprake van een relatief hoge schuldendruk.
Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio (= Eigen Vermogen / Totaal Vermogen) geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe weerbaarder de gemeente is.
| |
Rekening 2023 |
Begroting 2024 |
Begroting 2025 |
Begroting 2026 |
Begroting 2027 |
Begroting 2028 |
| Solvabiliteit |
28% |
21% |
18% |
16% |
16% |
17% |
Harde normen voor de waarde die de solvabiliteit zou moeten hebben, zijn er niet. Zeker niet voor gemeenten. De signaalwaarde voor de solvabiliteit bedraagt 5%, bij een lagere uitkomst heeft de gemeente een hoge schuldbelasting van het bezit. De Solvabiliteit van een gemeente is relatief laag doordat veel van de activa van de gemeente niet verhandelbaar is. Een solvabiliteit van rond de 20% wordt door de VNG gezien als minimale streefwaarde. In de voorliggende begroting daalt de solvabiliteit onder deze minimale streefwaarde van 20%. Het aangaan van extra leningen is onvermijdelijk om de geplande investeringen in de periode 2025 t/m 2029 te financieren. De verhouding tussen het vreemd vermogen en het eigen vermogen zal hierdoor wijzigen.
Grondexploitatie
Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten uit de exploitatie. Omwille van de vergelijkbaarheid van jaar op jaar is voor alle jaren uitgegaan van grond waarden exclusief niet in exploitatie genomen gronden (zoals vanaf de jaarrekening 2016 voorgeschreven door het BBV).
| |
Rekening 2023 |
Begroting 2024 |
Begroting 2025 |
Begroting 2026 |
Begroting 2027 |
Begroting 2028 |
| Grondexploitatie |
2% |
2% |
2% |
3% |
3% |
3% |
De grondexploitatieratio geeft aan hoe groot de waarde van de grond is ten opzichte van de baten. Hoe minder grond een gemeente verkoopt, hoe hoger de grondpositie en hoe hoger de boekwaarde. Een grondexploitatie van 10% of hoger wordt beschouwd als kwetsbaar. Een laag percentage betekent dat de grondposities van de gemeente beperkt zijn. De grondexploitaties nemen wel toe na vaststelling van de bestemmingsplannen Botkeskoalle te Damwâld, De Westereen Tuorrebout, Feanwâlden De Bosk fase 2, Rinsumageest en Wâlterswald.
Structurele exploitatieruimte
Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is, doordat wordt gekeken naar het saldo van de structurele baten en structurele lasten en dit saldo wordt afgezet tegen de totale baten.
| |
Rekening 2023 |
Begroting 2024 |
Begroting 2025 |
Begroting 2026 |
Begroting 2027 |
Begroting 2028 |
| Structurele exploitatieruimte |
-5% |
4% |
4% |
1% |
0% |
1% |
Belastingcapaciteit: woonlasten meerpersoonshuishouden
De ruimte die een gemeente heeft om haar belastingen te verhogen wordt vaak gerelateerd aan de woonlasten Het Coelo publiceert deze lasten ieder jaar in de Atlas van de lokale lasten. Onder de woonlasten worden verstaan de OZB en de rioolheffing en reinigingsheffing voor een woning met gemiddelde WOZ-waarde in die gemeente. De belastingcapaciteit van gemeenten wordt daarom berekend door de totale lasten woonlasten meerpersoonshuishouden in jaar t te vergelijken met het landelijk gemiddelde in jaar t-1 in en uit te drukken in een percentage.
| |
Rekening 2023 |
Begroting 2024 |
Begroting 2025 |
Begroting 2026 |
Begroting 2027 |
Begroting 2028 |
| Belastingcapaciteit |
103% |
88% |
85% |
85% |
85% |
85% |
